Pisanie prac – przypisy w tekście - kiedy się je stosuje?
W dzisiejszym wpisie opowiemy więcej o nietypowej formie stosowania przepisów, jaką są przypisy w tekście. Tego przy typu przypisy mają nieco archaiczny charakter i wywodzą się z czasów, kiedy prac dyplomowych nie pisało się na komputerze, lecz ręcznie, a następnie oddawało do przepisania na maszynie lub innej formy druku. Wówczas znacznie wygodniejsze było stosowanie skróconej formy, czyli przypisów w tekście, natomiast pełną informację o danej publikacji zawierało się w bibliografii.
Przypisy w tekście – definicja
Przypisy są to „wydzielone fragmenty tekstu w publikacji, powiązane z tekstem głównym za pomocą odsyłaczy” [1]. W pracach dyplomowych z dominującym systemem przypisów w tekście ich funkcję spełnia bibliografia załącznikowa. Oznacza to, że umieszcza się w niej w niej wyłącznie te pozycje bibliograficzne, do których istnieją odwołania w tekście. Tym samym, w przypadku przypisów w tekście, nie zamieszcza się dodatkowych wyjaśnień lub dywagacji, jakie można stworzyć w przypadku przypisów dolnych. Odwołania do źródeł w przypadku przypisów w tekście mogą występować w różnych formach.
Pisanie prac – przypisy w tekście – w jakiej formie występują?
Przepisy w tekście zazwyczaj występują w następujących formach:
-
przypisy harwardzkie (Harvard system) – w systemie autor-rok
-
przypisy APA – w systemie zbliżonym do harvardzkiego.
Poniżej dokładnie przedstawimy, w jaki sposób tworzy się przypisy w obu tych formach .
Pisanie prac - przypisy harwardzkie
Przypisy harwardzkie jest to forma przypisów opierająca się na podaniu w nich autora i daty wydania publikacji. W praktyce jednak przepisy te mogą przybierać bardzo różną formę. Najczęściej podaje się takie elementy jak nazwisko autora, rok wydania i opcjonalnie numer strony cytowanego źródła. Informacje te podawane są w nawiasie okrągłym lub kwadratowym na końcu zdania lub akapitu, których dotyczą odnośniki. W praktyce przypisy harwardzkie mogą występować w następujących postaciach:
(Ciapak, 2018, s. 107)
(Ciapak i Kowalski 2019, s. 25, 33)
(Ciapak, Kowalski i Woźniak, 2022, s. 187)
(Ciapak i in. 1999, s. 15-19)
Jak widać w powyższych przykładach, informacje takie jak nazwisko autora bądź autorów, data wydania oraz numer strony są zazwyczaj rozdzielane przecinkiem. Niekiedy przed rokiem wydania nie stawia się przecinka. Jest to opcjonalne i zależy od wymogów konkretnego wydawnictwa lub uczelni. Ważne natomiast jest, żeby stosować jednolity format przypisów w całej pracy.
Występuje też nieco inna forma przypisów harwardzkich, gdzie zamiast stosowania skrótu strony (s.) używa się dwukropka. Wówczas przypisy harwardzkie wyglądają następująco [2]:
(Ciaptak 2021: 99)
(Ciaptak i Kowalski 2019: 45, 49)
(Ciaptak, Kowalski i Nowak 1999: 34)
(Ciaptak i in. 2017: 11-14)
Podane powyżej przykłady przypisów w formacie harvardzkim nie są oczywiście jedynymi obowiązującymi i mogą one też występować w nieco odmiennych formatach, jednak te które tu zaprezentowano występują najczęściej [3].
Pisanie prac - przypisy APA
Są to przypisy występujące w dwóch formach - jako uzupełniające podstawowe informacje zawarte w tekście głównym oraz jako przypisy informujące o prawach autorskich. Przypisy te w swoim formacie są bardzo zbliżone do przypisów harwardzkich, przy czym, o ile przypisy harvardzkie mogą być zapisywane w nawiasach kwadratowych, to przypisy APA zawsze zapisuje się w nawiasach okrągłych. Niektórzy specjaliści stoją na stanowisku, że przypisy APA są jednym ze standardów przypisów harvardzkich. Przypisy APA mogą przybrać zatem następującą formę:
(Ciapak, 2018, s. 107)
(Ciapak i Kowalski 2019, s. 25, 33)
(Ciapak, Kowalski i Woźniak, 2022, s. 187)
(Ciapak i in. 1999, s. 15-19)
Przypisy te są stosowane głównie w pracach z dziedzin takich jak psychologia oraz nauki pokrewne. Ich główną wadą jest to, że są one mało czytelne. Ich stosowanie jest wręcz uciążliwe, jeśli w tekście należy powołać się na akty prawne. Wówczas przepisy przypisy te przyjmują następującą formę:
(Ustawa, 2001)
(Ustawa, 2001, art. 1, par. 4)
Jak widać w powyższym przykładzie, podana jest tylko ranga aktu prawnego - w tym wypadku jest to ustawa - oraz rok wydania. Bardzo często jednak powołując się na akty prawne mamy do czynienia ze źródłami prawa pochodzącymi z tego samego roku, wówczas do roku wydania należy dodać indeks literowy, np. A, b, c itd., co powinno znaleźć odniesienie bibliografii. Przykładowo przypisy APA mogą wówczas wyglądać w następujący sposób:
(Ustawa, 2001a)
(Ustawa, 2001c, art. 1, par. 4)
Format ten jest zatem wyjątkowo nieprzyjazny dla czytelnika, przez co nie upowszechnił się w większości dyscyplin naukowych.
Przypisy w tekście – wady i zalety
Przypisy w tekście mają swoje zalety, ale też liczne wady. Ich niewątpliwą zaletą jest krótka forma, gdyż opierają się one na systemie autor – rok wydania – oraz opcjonalnie strona. Są one też niewątpliwym ułatwieniem dla wydawnictw, które publikują teksty naukowe w formie książkowej, gdyż brak przypisów dolnych ułatwia skład książki. Tym niemniej, przypisy te nie są wolne od wad. Główną wadą jest mało przyjazny układ graficzny dla czytelnika, gdyż aby dowiedzieć się o pełnym brzmieniu publikacji, należy przejść do bibliografii. Jest to bardzo niewygodne. Ponadto, w przypadku źródeł, w których trudno wskazać autora, jak ma to miejsca na przykład w przypadku aktów prawnych czy niektórych źródeł internetowych, nie ma tu jednolitych reguł cytowania tych publikacji. Kolejna wada, chyba najpoważniejsza, dotyczy tego, że w przypadku wielu tematów, nazwiska autorów i rok wydania mogą się powtarzać. Dotyczy to także aktów prawnych. Wówczas konieczne jest stosowanie bardzo niewygodnych odnośników literowych, w związku z czym łatwo o pomyłkę. Tak naprawdę, aby rzetelnie wykonać przypisy w tekście, powinno się najpierw napisać cały tekst w formacie standardowych przypisów dolnych, a dopiero następnie dysponując już kompletną bibliografią, można zamienić odwołania na przypisy w tekście. Tylko to pozwoli uniknąć ewentualnych błędów, związanych z tym, że łatwo o pomyłkę w przypadku powtarzających się nazwisk autorów czy aktów prawnych z tego samego roku.
Jak zatem widać, ilość wad przypisów w tekście zdecydowanie przekracza korzyści związane z ich stosowaniem. Z tego względu, wraz z upowszechnieniem się komputerów i możliwością stosowania wygodnych i czytelnych przypisów dolnych, a co więcej numerowanych automatycznie, zostały one praktycznie wyparte i obecnie występują jedynie w bardzo nielicznych dziedzinach.
Pomoc w pisaniu prac
Jeśli pomimo naszych praktycznych porad zawartych w poradnikach, nadal masz problem z napisaniem swojej pracy licencjackiej i magisterskiej inżynierskiej lub innej, zawsze możesz skorzystać z pomocy w pisaniu prac naszych specjalistów. Są to pracownicy naukowi z doświadczeniem w tworzeniu tekstów w ramach swoich dyscyplin naukowych, odbywający regularne szkolenia z zakresu zmian i trendów w pisaniu prac różnego typu. Zamawiając wzorce prac u nas masz gwarancję nie tylko rzetelnie i profesjonalnie napisanego tekstu, ale też gwarancję antyplagiatową oraz możliwość wprowadzania własnych poprawek w ramach umowy.
Zapytaj o ofertę - tutaj
Bibliografia:
[1] Wolański A., Edycja tekstów. Praktyczny poradnik: książka - prasa - www, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011
[2] Chwałowski , Typografia typowej książki, HELION, 2002
[3] Wolański , Edycja tekstów. Praktyczny poradnik, Wiśniakowska (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008
Liczba zadowolonych klientów: